Drayland Farming- कोरडवाहू शेती: भविष्यातील शेतीची नवी दिशा

Drayland farming- कोरडवाहू शेती ही भारतातील अनेक भागात, विशेषतः महाराष्ट्रात प्रचलित असलेली शेती पद्धती आहे. पाण्याच्या कमतरतेच्या परिस्थितीत ही शेती केली जाते. परंतु, या शेतीला व्यवसायिक दृष्टिकोण देणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

व्यवसायिक दृष्टिकोण का गरजेचा?

•  उत्पादन वाढ: आधुनिक तंत्रज्ञान आणि पद्धतींचा वापर करून कोरडवाहू शेतीतील उत्पादन वाढवता येते.
• आर्थिक स्थिरता: वाढलेले उत्पादन शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती सुधारते.
• पाणी व्यवस्थापन: पाणी हा मर्यादित संसाधन आहे. त्यामुळे पाण्याचा प्रभावी वापर करणे आवश्यक आहे.
• बाजारपेठ: उत्पादनाला बाजारपेठ उपलब्ध करून देणे आणि त्याचे योग्य मूल्य मिळवणे हेही महत्त्वाचे आहे.

कोरडवाहू शेतीत व्यवसायिक दृष्टिकोण कसा आणता येईल?

•  अधुनिक तंत्रज्ञान: ड्रिप इरिगेशन, स्प्रिंकलर इरिगेशन, मल्चिंग, जीपीएस तंत्रज्ञान यासारखी तंत्रज्ञान वापरून पाण्याचा प्रभावी वापर करता येतो.
• पिकांची निवड: कोरडवाहू परिस्थितीत चांगले वाढणारी पिके निवडणे आवश्यक आहे.
• जमिनीचे परीक्षण: जमिनीचे परीक्षण करून त्यानुसार खते आणि कीटकनाशके वापरणे.
• पिकांची विमा: नैसर्गिक आपत्तींपासून संरक्षणासाठी पिकांचे विमा करणे.
• सहकारी संस्था: शेतकरी एकत्र येऊन सहकारी संस्था स्थापन करून बाजारपेठेचा फायदा घेऊ शकतात.
• शासकीय योजना: शासनाच्या विविध योजनांचा लाभ घेणे.

कोरडवाहू शेतीतील आव्हाने आणि उपाय

• पाणी कमतरता: ड्रिप इरिगेशन, पावसाचे पाणी साठवण, पाण्याचा पुनर्वापर या उपाययोजना करून यावर मात करता येते.
• जमिनीची गुणवत्ता: सेंद्रिय खते वापरून आणि जमिनीची योग्य प्रकारे मशागत करून जमिनीची गुणवत्ता सुधारता येते.
• बाजारपेठ: सहकारी संस्था स्थापन करून आणि शासकीय योजनांचा लाभ घेऊन बाजारपेठेचा प्रश्न सोडवता येतो.
• नैसर्गिक आपत्ती: पिकांचे विमा करून आणि आपत्कालीन परिस्थितीसाठी तयारी करून यावर मात करता येते.

विशेष बाब

कोरडवाहू शेती ही फक्त उपजीविकेचे साधन नसून, ती एक व्यवसाय म्हणून विकसित होऊ शकते. यासाठी शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञान, शासकीय योजना आणि बाजारपेठेची माहिती असणे आवश्यक आहे. तसेच, शासनानेही कोरडवाहू शेतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी योग्य धोरणे आखावी. तसेच कोरडवाहू शेती हे पुढील भविष्यासाठी नवीन दिशा देणारी आणि शेतकऱ्यांसाठी खूप महत्त्वाचे आहे.